کوواریانس شاخصی برای تغییرات یک متغیر با متغیر دیگر است (سرمد،۱۳۸۸: ۸۰). كوواريانس مشابه واريانس است ولي در كوواريانس انحراف از ميانگين را به طور همزمان براي دو متغیر X,Y محاسبه مي كنيم . با توجه به فرمول کوواریانس می‏توان گفت که مقدار کوواریانس از میزان پراکندگی داده های هر متغیر از میانگین اثر می‏پذیرد. چنانکه دو متغیر تصادفی ناوابسته باشند، کواریانس آنها صفر خواهد بود(سرمد،۱۳۸۸: ۱۲). اگر نمره بالا در یک متغیر با نمره بالا در متغیر دیگر و نمره پایین در یک متغیر با نمره پایین در متغیر دیگر همراه باشد، مقدار کوواریانس مثبت (هم جهت بودن تغیرات دو متغیر) خواهد بود. از طرف دیگر اگر نمره بالا در یک متغیر با نمره پایین در متغیر دیگر همراه باشد، مقدار کوواریانس منفی (غیر هم‏جهت بودن تغیرات دو متغیر) خواهد بود (کیامنش،۱۳۸۷: ۱۹۸) .بطورکلی در توزیع‏های دومتغیری برای توصیف رابطه میان دو متغیر از ضریب همبستگی، کوواریانس و معادله رگرسیون استفاده می‏کنیم. تحقیقات همبستگی را می توان برحسب هدف به سه دسته تقسیم کرد:

۱- مطالعات همبستگی دومتغیری : به بررسی رابطه همزمانی متغیرها می پردازد.

۲- تحلیل رگرسیون: به بررسی رابطه تابعی میان متغیرها می پردازد. Y= f(x) ، در این رابطه متغیرx نسبت به متغیر y تقدم زمانی دارد.

۳- تحلیل ماتریس همبستگی یا کوواریانس: هدف بررسي مجموعه اي از همبستگي هاي دو متغير، متغيرها در جدولي به نام ماتريس همبستگي يا کوواريانس است که تحليل عاملي و حل معادلات ساختاري از اين دسته هستند. ماتریس همبستگی از نوع تحلیل عاملی با هدف تبین تغییرات متغیرها در عامل‏های محدودتر یا تعیین خصیصه‌های زیر بنایی یک مجموعه از داده‌ها انجام می‌شود. این روش می‌تواند بر دو نوع اکتشافی (Exploratory) یا تاییدی (Confirmatory) انجام شود. در تحلیل عامل اکتشافی محقق درباره تعداد عامل‏های خصیصه فرضیه‌ای ندارد، در صورتی که برای روش تاییدی فرضیه ارائه می‌شود.

جهت آشنایی بیشتر با روش آماری کوواریانس ، مقاله ی پیوستی را دانلود بکنید. به محض دانلود این فایل، یک مقاله علمی - پژوهشی  رایگان به ایمیل شما ارسال خواهد شد.